جایگزین‌های شایسته «نغمه یخ و آتش» در میان آثار فانتزی؛ بخش دوم گروهان سیاه

در این مجال به بررسی کتاب‌های فانتزی بزرگ و تحسین‌شده‌ای ‌می‌پردازیم که خواندنشان انتظار را  برای هوادارانی که چشم انتظار کتاب ششم هستند، آسان می‌کنند. در بخش اول این سری مطالب مجموعه رمان فانتزی مالازان را به شما معرفی کردیم. حالا در بخش دوم با عنوانی تازه در خدمت شما هستیم.

مقایسه سرگذشت گروهان سیاه با نغمه

این مجموعه یک مجموعه “رئالیست” توصیف شده و بسیار به مالازان و نغمه ای از یخ و آتش نزدیک است. برای درک مجموعه‌هایی که پیامی با مضمون جنگ کثیف است و در آن مردم مکیده می‌شوند، کارهای مارتین باید خوانده شوند، گلن کوک به شما کمک می‌کند تا به عمق کارهای مارتین نفوذ کنید.

این مجموعه مانند نغمه‌ای از یخ و آتش بر فانتزی‌های امروز بسیار تاثیر گذار بوده و نخستین کتاب آن سال ۱۹۸۴ نوشته شده است.

برخی از شخصیت‌های این مجموعه تلاش دارند تا واقعاً کار درست را انجام دهند (نجات دختری که سربازان از او سوءاستفاده کرده‌اند.). برخی دیگر صرفاً زمانی که شرایط اجازه دهد کار سادیستی محض را انجام می‌دهند. تصویر کوک از جنگ قدرت تنها میان دو جبهه مبارز در جنگ نیست، اما میان دو گروه متحد بین دو طرف است، مانند تصویر متفاوت مارتین از اتحاد (برای مثال اتحاد تایرل‌ها و لنیسترها). نیروهای بانو، ضد قهرمان مجموعه، کنترل تمام نیروهایی که قرار است ضد شورشیانی که برای سرنگون کردنش اقدام می‌کنند را به دست بگیرد، اما آنها با هم ستیزه کرده و میان خودشان نبرد می‌کنند. بیشتر کتاب نخست صرف این می‌شود که گروهان سیاه از یکی در برابر دیگری دفاع کند.

تفاوت‌های بازگشت گروهان سیاه با نغمه ای از یخ و آتش

 کتاب شمال (کتاب های ۱-۳) توسط شخصی به نام طبیب کروکر به صورت اول شخص روایت می‌شود، که با روایت نغمه‌ای از یخ و آتش متفاوت است. اما کتاب جنوب (کتاب های ۴-۵) و کتاب سنگ‌های پر زرق و برق (کتاب های ۶-۹) روایت سوم شخص دارند. کوک همچنین به شخصیت‌پردازی کم‌تر از مارتین علاقه مند است، بنابراین کمتر روی توسعه شخصیت‌ها و بیشتر روی تعاملاتشان تمرکز می‌کند. ایفای نقش شخصیت‌ها کوتاه‌تر است و طرح‌ها ساده‌ترند. هواداران مارتین به ویژه زمانی که کوک روایت می‌کند، سبک کوک را بسیار متفاوت می‌یابند. سبک کوک می‌تواند بسیار دستخوش تغییر باشد، سریع باشد، و از چیزهایی که شما دوست دارید در موردش بیشتر بخوانید سریع بگذرد (مانند صحنه‌های نبرد.)

ویژگی‌های بازگشت گروهان سیاه

پیش از آن که فانتزی‌ها به سمت تاریک شدن بروند، دارک فانتزی با این نام وجود داشته است. فانتزی که بسیاری از فانتزی‌های امروزی از آن تاثیر پذیرفته‌اند و بی‌شک پدر دارک فانتزی نظامی تیره و تار در قرن ۲۱ و پیش از آن همین کتاب است، و تاکید می‌کنم بسیار در این ژانر تاثیر گذار بوده است، و به راحتی می‌توان کتاب‌های تاثیر پذیرفته از آن را مانند شاهزاده خارها از مارک لوورنس (در حال ترجمه در گودلایف) و مالازان (باز هم در حال ترجمه در گودلایف) را دید.

 به ویژه هواداران مالازان با خواندن این کتاب حس مالازان را پیدا می‌کنند و با آن خو می‌گیرند، چرا که هر دو سری گروهانی از سربازان را دنبال می‌کنند که کاملاً در جنگی بسیار نزدیک فرو رفته اند. سرنوشت جنگ‌های هر دو سری به جادو و زد و خورد‌های زیاد بستگی دارد. هر دو سری شخصیت‌های مبهمی دارن که نه سیاه و نه سفیدند. سرگذشت گروهان سیاه بر خلاف مالازان با بازیگران بسیار زیادش که روی همه آنها مانور داده می‌شود، خیلی دقیق بر دسته کوچکی از شخصیت‌ها تمرکز دارد.

چیزی که در مورد سرگذشت گروهان سیاه به گونه ای ویژه جذاب است این است که شخصیت ها از گرفتن تصمیم های سخت ابایی ندارند. فانتزی های امروزی پر از شخصیت های شیرینی است که حتی نمی توانند با دو کفششان روی یک مورچه قدم بگذارند از ترس آن که این کار اشتباه بزرگی باشد.گلن کوک این ها را از پنجره بیرون انداخته است و گروهی از مزدورانی را ساخته و پرداخته کرده است که به جای ارزش های اخلاقی در ذهن شما، خود کد های اخلاقی خود را تعریف می کنند.یعنی آن ها با وجود اخلاقیات مشکوکشان (حداقل با توجه به آداب و رسوم اجتماعی خودمان)، تصمیماتی ناراحت کننده و حتی شیطانی را می گیرند.

سرگذشت گروهان سیاه این پرسش را مطرح می‌کند که تفاوت میان خیر و شر چیست؟ و پاسخ، پاسخ ساده عامه مردم نیست. گروهان سیاه توسط بانو تا پایان به کار گرفته می‌شوند، بانو شخصیتی که می‌تواند نمونه زن سائورون را به ما نشان دهد، و یک یا دو ترفند جدید از طرف نویسنده را هم با خود داشته باشد.

این اثر یک دارک فانتزی نظامی است، که در این ژانر یک نقطه عطف به حساب می‌آید، پیش از این که دارک فانتزی محبوب شود. و این اثر ژانر مورد بحث را قالب‌بندی کرد. سرگذشت گروهان سیاه در اوایل دهه ۹۰ بیرون آمد، اما برخلاف هم دوره‌هایش، هنوز هم برای فانتزی‌های امروزی در ۲۰۱۵ رقیبی سرسخت است. این کتاب کلاسیک کاملاً ارزش خواندن را دارد. هنوز هم داستانی که کاملاً شبیه به این کتاب باشد وجود ندارد. به جز برخی از گره‌های داستان، می‌توان این کتاب را کتابی فانتزی و کلاسیک به همراه گروهی از قهرمانان که در برابر یک شیطان آخرالزمانی قرار می‌گیرند طبقه بندی کرد، البته بیشتر نبرد میان شرور و شرورتر است، جایی که حتی قهرمانان نیز مشکل اخلاقی دارند.

یکی از نقاط قوت اصلی کتاب، شخصیت‌پردازی‌هاست. قهرمانان، قهرمان نیستند و مرز میان خیر و شر به خوبی مشخص نشده است. گروهان سیاه برای کسانی کار می‌کنند که شما آنها را ضد قهرمان‌های شرور می‌خوانید و حتی گاهی اوقات گروهان سیاه کارهایی شیطانی چون تجاوز، قتل و کشتار و غارت را به نام جنگ و به سود مزدوریشان انجام می‌دهند. ضد قهرمانان داستان که بانو و همسرش هستند، به خوبی به همراه برخی انگیزه‌های پیچیده، توسعه یافته‌اند. کروکر، شخصیت راوی داستان (حداقل در چند کتاب نخست) نیز یک ضد قهرمان است که اغلب فقط به خاطر زنده ماندن به کارهای بدی دست می‌زند.

خلاصه جلد نخست به نام گروهان سیاه

حاکم جادوگری بی‌نهایت قدرتمند است که توانایی تبدیل خشن‌ترین دشمنانش را به خدمتکارانی وفادار دارد، حتی آنان که جادویی برابر با جادوی او دارند. نیرومندترین قربانیانش ده تن تسخیرشدگان یا به طور خلاصه تسخیرشدگان خوانده می‌شوند. با یاری همسرش، بانو (کسی که مهارت جادوگری‌اش در رتبه‌ی دوم پس از حاکم است) قلمرویی می‌یابد که برای شرارت بی‌همتاست. آن مکان را شخصی شورشی به نام رز سپید برانداخته است، ولی نه آن زن و نه هیچ جادوگر شورشی دیگری آن‌قدر قدرتمند نبودند که بتوانند حاکم، بانو یا تسخیرشدگان را نابود سازند. نهایت کاری که از پس آن برآمدند، بیهوش کردن آن‌ها و محبوس کردن‌شان بود. زندان‌شان مکانی با نام ماهورتپه بود. آن‌ها درون تپه‌های ماهور مدفون شده بودند.

پس از گذشت چهار قرن، جادوگر بومنز با گذر از ماهورتپه بانو را بیدار می‌کند، تا از او مهارت‌هایش را بیاموزد. بانو کنترل را به دست می‌گیرد و آزاد می‌شود؛ بومنز را در حالت روحانی نیمه ‌نامیرایی اسیر می‌کند. سپس تسخیرشدگان را آزاد می‌سازد ،اما به حاکم خیانت و او را همانجا رها می‌کند و برای احیای امپراتوری به پیش می‌رود. همانند گذشته، شورشی‌ها برخاستند و این بار محفل هجده‌تن رهبری‌شان می‌کرد. محفل متشکل از جادوگرانی بود که به تنهایی یارای مقابله با تسخیرشدگان را نداشتند، اما همواره در اهداف‌شان متحد بودند. از سوی دیگر تسخیرشدگان به همان مقدار که با شورشی‌ها جنگ دارند، میان خودشان نیز در نزاع هستند.

از سویی دیگر گروهان سیاه از طرف یکی از تسخیرشدگان با نام روح‌بند، ناخواسته و ناآگاه به خدمت بانو درمی‌آیند، و به خواست او می‌جنگند. طبیب سرگذشت گروهان را در این دوره‌ی پر مخاطره بازگو می‌‌کند…

برخی می‌اندیشند که بانو پس از قرن‌ها در بند بودن به تازگی برخاسته و مرز میان انسان و شرارت است. برخی گمان می‌کنند بانو خود شرور است. مردان سرسخت گروهان سیاه مزدشان را می‌گیرند و کاری را که باید انجام می‌دهند و این‌گونه دین‌شان را با مرگ‌شان ادا می‌کنند. تا آنگاه که پیش‌گویی اعلان کرد: رز سپید دوباره زاده شده است، تا باری دیگر تجسمی از نیکی باشد. بی‌شک راهی برای گروهان سیاه وجود داشت تا رز سپید را بیابد. . . و این‌گونه بزرگ‌ترین فانتزی‌های اسطوره‌ای زمانه شکل گرفت. . . سرگذشت گروهان سیاه اثری برجسته از گلن کوک. ترجمه‌اش هم از کتابسرای تندیسه، با ترجمه آیدا کشوری سکاندار سابق بخش مدیریت تیم ترجمه وبسایت افسانه ها و ترجمه خوب و روانی داره.

گردآوری و ترجمه: سروش چراغ‌زاده