ایده پولاد والیریایی از کجا آمده است؟

همان طور که در سلسله مقالات «ایده‌ها و الهامات دنیای نغمه» گفته شد، مارتین بسیاری از عناصر داستان فانتزی خود را از حوادث، وقایع و عناصر واقعی در تاریخ الهام گرفته است. همچون ایده دیوار یا نبرد رُزها و حتی تمدن نابودشده آتلانتیس (که منبع الهام تقاص والیریا شد). در این فکر بودم که ایده فولاد ناب والیریایی از کجا به ذهن مارتین خطور کرده است. این بود که دست بکار شدم و باکمی جستجو اون رو یافتم. در این مقاله قصد دارم تا شما عزیزان رو با جد بزرگ فولاد والیریایی آشنا کنم. دوستان عزیز! «پولاد دمشقی» را خدمت شما معرفی می‌کنم. لطفاً با ادامه مطلب همراه بشید.

پولاد دمشقی پولادی است که در گذشته‌های دور در خاورمیانه مورد استفاده قرار می‌گرفته است. شمشیرهای دمشقی از پولادی که به پولاد «wootz» مشهور است، ساخته می‌شوند. این نوع پولاد در حدود ۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در هندوستان ساخته می‌شده. ویژگی ظاهری خاص این نوع پولاد خطوط و نقوش پیوسته و درهم‌پیچیده‌ای همچون جریان آب است که به آن چهره‌ای منحصربه‌فرد می‌دهد. این نوع پولاد به مقاومت فراوان، سبکی بسیار، انعطاف‌پذیری بالا و نشکن و دارای قابلیت تیز شدن بسیار، مشهور هستند.

روش اولیه ساخت پولاد دمشقی در میان تاریخ گم شده است. چرا که در طول تاریخ از مواد خام اولیه بسیار متنوع و از تکنیک‌های بسیار گوناگونی برای ساخت آن استفاده شده است. روش‌های جدید ساخت این نوع پولاد هنوز نتوانسته تمام ویژگی‌های فوق‌الذکر را ایجاد نماید. البته امروزه بسیاری سازندگان مدعی هستند که روش آنها، همان روش اصیل ساخت پولاد دمشقی است. اما در عمل پولادهای دمشقی اولیه همچنان بی‌همتا هستند.

شهرت و تاریخچه پولاد دمشقی، افسانه‌های متعددی را با خود به همراه داشته است. همچون اینکه شمشیرهای دمشقی می‌توانند لوله یک اسلحه را به دو نیم کنند و یا تار مویی را که روی لبه تیزشان بیافتد را ببرند. اما مدرکی برای اثبات چنین مدعایی وجود ندارد. تحقیقات جدیدی که توسط یک گروه آلمانی در سال ۲۰۰۶ به انجام رسید، نشان داد که در ساخت پولاد دمشقی از نانولوله‌ها و ریزرشته‌های کربنی استفاده شده است. این دستاورد در نشریه‌های «نشنال ژئوگرافیک» و «نیویورک تایمز» به چاپ رسیده است.

ایجاد واکنش‌های شیمیایی میکروسکپی در مراحل ساخت این نوع پولاد، باعث می‌شوند که چنین آلیاژ‌هایی برای زمان خود چیزی فوق‌العاده تلقی شوند. امروزه آشکار شده است که خمیر چوب و برگ درختان برای واردکردن کربن به ترکیب آلیاژ در مراحل ساخت این پولاد استفاده می‌شده است و تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که منشأ نانولوله‌های کربنی می‌توانسته از الیاف‌های گیاهی باشد.

 

تاریخچه

بسیاری از محققین بر این عقیده‌اند که این نوع شمشیرها در ابتدا در هندوستان و سریلانکا ساخته‌شده و بعدها به امپراتوری پارس(ایران) وارد شده است. از قرن سوم تا قرن هفدهم میلادی، هندوها شمش‌های پولاد دمشقی را به خاورمیانه صادر می‌کرده‌اند.

کارگاه آهنگری فولاد دمشقی در سوریه.(عکس سال ۱۹۰۰)

مفقود شدن روش ساخت

تکنیک اولیه ساخت این نوع پولاد به تدریج از بین رفت. آخرین مدارک از ساخت و تولید پولاد به روش کهن در سال ۱۹۵۷ به ثبت رسیده است. نظریه‌ها مختلفی در خصوص علت آن بیان شده:

• قطع‌ شدن راه‌های ارتباطی و خطوط بازرگانی میان آسیای جنوبی و خاورمیانه
• کمبود مواد اولیه برای تهیه آلیاژ
• عدم انتقال دانش و فنون مخفی ساخت به نسل‌های بعدی
• مجموعه‌ای از همه عوامل

دو تکنیک بسیار اساسی در ساخت این نوع پولاد همچنان پنهان باقی‌مانده است. اول نحوه کنترل دقیق چرخه حرارت دهی بعد از ریخته‌گری اولیه و حرارت مناسب برای این کار. دوم نحوه حفظ نقش و نگارهای دمشقی بر روی پولاد. یکی از دلایلی که ساخت نمونه‌ای که به طور کامل مشابه پولاد دمشقی باستانی باشد، را مشکل ساخته است، در دسترس نبودن مواد اولیه‌ای (که عمدتاً مواد طبیعی و گیاهی بوده‌اند) است که در گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفته.

نمونه‌های امروزی

بهترین نمونه‌های پولادی که شباهت فراوانی به پولاد دمشقی دارد، پولادی است که با روش ریخته‌گری ترکیبی ساخته‌شده باشند. در این روش پولادی مرکب از انواع آلیاژهای مختلفی از آهن با نسبت‌های متفاوتی از کربن ساخته می‌شود. این تفاوت در ترکیب‌ها، تفاوت در رنگ‌ها و جلای پولاد را به دنبال دارد و با انجام تکنیک‌های خاصی، می‌توان نمای دمشقی را به پولاد داد. گرچه بسیاری از خواص منحصربه‌فرد پولاد دمشقی در آن مشاهده نخواهد شد. ویلیام اف موران برای اولین بار در سال ۱۹۷۳ این روش را معرفی کرد. البته روش‌های متعدد دیگری نیز برای تولید چنین پولادهایی ابداع شده است که بیشتر تأکید بر نمای ظاهری مشابه با پولاد دمشقی دارند.

امروزه از این پولادها علاوه بر اسلحه‌سازی،‌ در ساخت لوازم تزئینی و حتی زیورآلات نیز استفاده می‌شود.

حتی امروزه نیز خنجرهایی با تیغه دمشقی و قبضه‌ای از استخوان حیوانات یا آج فیل ساخته می‌شوند.

در زیر توضیحی که راجع به این نوع شمشیرها در ویکی‌پدیا آمده است را برای شما نقل می‌کنم. شباهت این توضیحات به شرح شمشیرهای والیریایی در کتاب مارتین، شگفت‌انگیز است.

وقتی نام شمشیر عربی به گوش می‌رسد، ناخودآگاه نام شمشیر دمشقی به زبان می‌آید. چرا که بسیاری از نام‌آوران و قهرمانان عرب با این شمشیر توانسته‌اند فتوحات بسیاری به همراه آورند. شمشیر در نزد اعراب وسیله زیبایی و تزیین نیست بلکه وسیله‌ای است برای جنگ و نشان افتخار و عزت و شرافت بااین‌حال تا جایی که ممکن بوده جدا از محکم ساختن شمشیرها بر زیبایی هنری آن نیز دقت شده است.شمشیر عربی به چهار نوع تقسیم می‌شود: نصل (نیزه دار) مقبض (دسته دار) غمد (غلاف دار) و حمائل. اعراب نسب شمشیرهای نصل را به هند می‌رسانند که توسط غربی‌ها به دمشق رسیده است. این شمشیر از فولاد آب دیده به دو شکل فولاد سخت و فولاد نرم ساخته می‌شود. رنگش نیز سیاه است و انواع مختلف دارد سیاه روشن سیاه خراسانی و سیاه شامی.

اسلحه‌سازان عرب و فارس و روم همواره در طول تاریخ بر این باور بوده‌اند که در پس ساخت شمشیر دمشقی رازی است و همیشه سعی می‌کردند با تقلید از این شمشیر شمشیرهای خوبی بسازند. اسلوب و نحوه ساخت شمشیر دمشقی تنها از پدر به پسر منتقل می‌شد و به همین دلیل سال‌های سال ساخت این نوع شمشیر از عجایب به شمار می‌رود. فیاض سلیمان السیوفی ۴۳ ساله و یکی از مشهورترین سازندگان شمشیر دمشقی که از اجداد خود ساخت این نوع شمشیر را یاد گرفته می‌گوید: خانواده ما همیشه شمشیر دمشقی را از طلا و مس می‌ساخته و طریقه ساخت شمشیر را تنها به فرزندان خود می‌آموخته است تا شکل همگانی پیدا نکند. وی پسری هشت‌ساله دارد. می‌گوید: نمی‌دانم که دوست داشته باشد این هنر خانوادگی را بیاموزد به همین دلیل سعی دارم شمشیر سازی را به برادرم یاد بدهم. وی می‌افزاید: شمشیر دمشقی شمشیر فرماندهان و امراء بوده و به همین برندگی و استحکامی که داشت از شهرت ویژه‌ای برخوردار بود. قیمت هر شمشیر دمشقی بیش از ۳۰۰ هزار لیره سوری (۶ هزار دلار) است.

اخیراً مجله علمی نیچر به نقل از دانشمندان آلمانی بیان کرده است که شمشیرهای معروف دمشقی که در جنگ‌های صلیبی توسط مسلمانان مورد استفاده قرار می‌گرفته است حاوی رشته‌هایی از نانولوله‌های کربنی است که مسبب استحکام بالای آن بوده است.

نظر شما دوستان در مورد این پولاد چیست؟ آیا حاضرین چنین مبلغی گزافی بابت خرید این شمشیرها پرداخت کنید؟